قانون اساسی ایالات متحده آمریکا

قانون اساسی ایالات متحده آمریکا که در تاریخ ۱۷۸۹ به تصویب رسید، قدیمی‌ترین  قانون اساسی موجود جهان است و در طول بیش از ۲۲3 سال هنوز به قوت خود باقی است. در حقیقت هیچگاه قانون اساسی ایالات متحده تغییر نکرده و صرفاْ اصلاحیه‌ هایی به آن افزوده شده ‌است. به همین جهت، قانون اساسی این کشور از ثبات و انسجام فراوانی برخوردار است و به عنوان یک میراث ملی در میان مردم آمریکا شناخته می‌ شود.

اصول این قانون از ۷ فصل تشکیل شده که هر یک از فصول چندین بخش را در بر می‌گیرد. روح کلی حاکم بر قانون اساسی بر ۳ محور اصلی قرار دارد که به عنوان محورهای غیر قابل تغییر در نظر گرفته شده ‌اند. این ۳ محور عبارت‌اند از:

1. تفکیک قوا در ایالات متحده آمریکا

2. نظام انتخاباتی در ایالات متحده آمریکا

3. نظام فدرالی ایالات متحده آمریکا

هر یک از این اصول غیر قابل تغییر نیز در آرمان‌ ها و اهداف رهبران استقلال و بنیانگذاران ایالات متحده ریشه دارد. بسیاری از مهاجران اروپایی و بازرگانان که از کنترل سیاسی و اقتصادی بریتانیا بر همه ارکان این کشور ناراضی بودند، هرگونه استبداد مطلقه را نفی کردند و برابری - البته برابری سفید پوستان ـ را سرلوحه روابط اجتماعی خود قرار دادند.

در نتیجه، بنیانگذاران آمریکا تلاش کردند تا سر حد امکان در اعلامیه استقلال ایالات متحده آمریکا و همچنین در سند قانون اساسی، نظام حکومتی جدید را به گونه ‌ای طراحی نمایند که از قدرت گرفتن فرد یا گروهی جلوگیری بعمل آورد و اجازه ندهد آزادی ‌های فردی و اجتماعی شهروندان خدشه دار شود. این اصول در منشور حقوق تجلی یافت. بعلاوه حفظ وحدت میان مستعمرات سیزده گانه و نفی سلطه دولت فدرال بر دولت‌ های ایالتی نیز یکی دیگر از دغدغه‌ های بنیانگذاران کشور جدید بود. این موارد بخش عمده ‌ای از اصول و بندهای سند قانون اساسی را برخود اختصاص داده ‌است.

در فصل پنجم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا شیوه تصویب اصلاحیه‌ های قانون اساسی تشریح شده‌ است. از این طریق امکان الحاق بندهایی به قانون اساسی امکان پذیر می شود، بدون آنکه نیازی به تغییر قانون اساسی باشد.

در قانون اساسی چهار شیوه برای تصویب اصلاحیه پیش بینی شده‌ است. در اولین شیوه، پیشنهاد اصلاح قانون اساسی توسط دو سوم اعضاء کنگره ایالات متحده آمریکا بررسی و تصویب می‌ شود و برای تصویب نهایی به مجالس ایالت ‌ها ارسال می‌گردد. بعد از تأئید سه چهارم مجالس ایالتی، آن پیشنهاد به عنوان اصلاحیه جدید به قانون اساسی افزوده می ‌شود.

شیوه دوم به این صورت است که پس از تصویب پیشنهاد اصلاحیه توسط دو سوم نمایندگان کنگره، این پیشنهاد به جای ارسال به مجالس قانونگذاری ایالت‌ ها، به کنوانسیون‌ های ملی ایالت‌ ها فرستاده می ‌شود و اگر سه چهارم ایالت ‌ها آن را تصویب نمایند، جنبه قانونی بخود خواهد گرفت.

تاکنون از ۲۷ اصلاحیه قانون اساسی که از سال ۱۷۸۹ میلادی به تصویب رسیده ‌است، ۲۶ مورد با استفاده از شیوه نخست و یک مورد به شیوه دوم تصویب شده ‌اند که آن یک مورد نیز مربوط به اصلاحیه بیست ویکم در سال ۱۹۳۳ میلادی است.

دوشیوه دیگر اگر چه در قانون اساسی پیش بینی شده اما تاکنون در تاریخ ایالات متحده به مرحله اجرا گذاشته نشده ‌است. در این دو شیوه ابتدا پیشنهاد تصویب اصلاحیه قانون اساسی از سوی کنوانسیون ‌های ملی به کنگره داده می ‌شود و کنگره باید آن را با دو سوم آراء تأئید نماید و سپس برای تصویب نهایی یا به مجالس قانونگذاری ایالت‌ ها ارسال می ‌شود و یا اینکه در اختیار کنوانسیون ‌های ملی قرار می‌گیرد. اما به هر حال در هر دوحالت، سه چهارم مجالس قانونگذاری ایالت ‌ها و یا کنوانسیون‌ های ملی باید این پیشنهاد را تصویب نماید تا جنبه قانونی به خود بگیرد.

با سپاس

 محرم سعیدی